Muqdisho (Dawan) – Dibloomaasiyiin caalami ah oo ku sugan Soomaaliya ayaa Sabtidii shir albaabadu u xirnaayeen ku yeeshay Muqdisho, si ay uga wada hadlaan is-mariwaaga siyaasadeed ee u dhexeeya Dowladda Federaalka iyo hoggaamiyeyaasha mucaaradka. Shirka waxaa dalbaday Safiirka Turkiga, inkastoo Turkigu aanu ka mid ahayn kooxdan C6+ ee ah saaxiibada caalamiga ah ee si toos ah ugu lug leh hannaanka siyaasadeed ee Soomaaliya.
Shirkan ayaa dhacay 24 saac uun ka hor wajigii saddexaad ee wadahadallada rasmiga ah ee u dhexeeya Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo isbahaysiga mucaaradka ee loo yaqaan “Madal Badbaado Qaran”, kuwaas oo si cad u muujiyay walaac ay ka qabaan nidaamka doorasho ee ay Villa Soomaaliya soo bandhigtay.
Ilo diblomaasiyadeed ayaa u sheegay Dawan Africa in , ergayga Turkiga uu jeediyay hadallo ku saabsan magaca safiirka, isaga oo ugu baaqay dhinacyada kala duwan in ay deganaansho muujiyaan kadib xiisado dhowaan dhacay – oo ay ku jirto markab hub sida oo lagu qabtay xeebaha Puntland. Si kastaba ha ahaatee, farriinta ugu weyn ee wakiilka ayaa ahayd in mucaaradka lagu qanciyo in ay taageeraan hannaan doorasho oo ku dhisan “hal qof, hal cod” – qorshe ay si xooggan u wado Villa Soomaaliya.
Qof ka mid ah ka qeybgalayaasha shirka ayaa u sheegay Dawan Africa in wakiilka Turkiga uu si toos ah u weydiiyay mucaaradka: “Maxaad u diiddan tihiin?” – su’aal loo fasiray in Turkigu si buuxda uga muuqday mowqifka dowladda dhexe.
“Dhinaca Turkigu ma muuqan kuwo si dhab ah u fahmaya xaaladda siyaasadeed ee adag ee dalka,” ayuu yiri xubin mucaarad ah oo shirka ka qayb galay. “Waa ka duwan yihiin saaxiibada kale ee caalamka; Turkigu ma laha waayo-aragnimo ku filan oo ku saabsan arrimaha siyaasadda gudaha iyo doorashooyinka Soomaaliya.”
Dhacdooyinkii ugu dambeeyay ayaa muujinaya isbedel ku yimid doorkii diblomaasiyadeed ee Turkiga ee Soomaaliya. Guddiga Madaxa Bannaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo Soohdimaha(GMDQS) ayaa dhowaan booqasho ku tagay magaalada Ankara, halkaas oo ay khibrado kala isdhaafsadeen laamaha doorasho ee Turkiga. Sidoo kale, xubno sare oo ka tirsan xisbiga talada haya ee JXisbiga Caddaalada Iyo Wadajirka, oo aad ugu dhow Madaxweyne Xasan Sheekh, ayaa kulammo la yeeshay hoggaanka Xisbiga Horumarka iyo Caddaaladda ee Turkiga (AKP).
Arrimahan ayaa muujinaya in Turkigu uu si tartiib ah uga sii jeesanayo doorkii dhexdhexaadka ahaa ee uu ka lahaa Soomaaliya muddo sanado ah, doorkaasi oo diiradda lagu saaray horumarka, kaabeyaasha dhaqaalaha, iyo iskaashi amni.
Beesha caalamka ayaa weli u aragta wadahadallada socda ee u dhexeeya Villa Soomaaliya iyo mucaaradka midka keliya ee lagu gaari karo isfahan doorasho iyo xasillooni qaran.
