Sweden oo Malaayiin Dollar si Qarsoodi ah ugu leexisay xukuumadda Soomaaliya

Soomaaliya, 01 Oktoobar 2025 (Dawan Africa) – Warbixin uu baahiyey Ekot, oo ka tirsan Sveriges Radio (Raadiyaha Qaranka Sweden), ayaa maanta shaacisay in Sweden si qarsoodi ah 100 milyan oo Kronor (qiyaastii 10.6 milyan oo USD) looga weeciyey miisaaniyadda gargaarka, lana geeyey mashaariic lala xiriiriyey xafiiska ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, iyada oo lagu beddelanayo in Soomaaliya aqbasho muwaadiniinta laga masaafuriyo Sweden.

Heshiiska Gargaarka iyo Masaafurinta

Heshiiskan qarsoodiga ah oo la gaaray December 2023, ayaa dhalinaya dhaliilo xooggan oo ka imanaya khubaro gargaarka iyo mas’uuliyiin, kuwaas oo ka digaya khataraha musuqmaasuq ee sareeya, maadaama Soomaaliya ay ka mid tahay dalalka ugu nugul caalamka.

Ilo xog ogaal ah oo ku sugan Soomaaliya iyo Sweden ayaa u sheegay Ekot in wafdiga Soomaaliya ay ku adkaysteen in lacagta gargaarka loo maro siyaabo si toos ah u xoojinaya saaxadda siyaasadeed ee agagaarka ra’iisul wasaaraha. Waxaa la sheegay in Sweden ay aqbashay shuruudahan, iyadoo labada dowladoodna isku dayeen in heshiiska lagu qariyo.

Tan iyo markaas, tirada dadka Soomaaliyeed ee si khasab ah looga masaafuriyey Sweden ayaa si weyn kor ugu kacday, iyadoo 28 qof la masaafuriyey sanadkii hore, sida ay muujinayaan tirakoobyada booliska Sweden.

Diiwaanka koowaad ee lacag bixinta wuxuu ahaa 40 milyan Kronor (4.2 milyan USD) sannadkii 2024, halka 60 milyan Kronor kale (6.3 milyan USD) lagu shubay xagaagan. Lacagta waxaa lagu maamulay iskaashi dhexmaray xafiiska ra’iisul wasaaraha Soomaaliya iyo UNDP.

Khatar Musuqmaasuq oo Sare

Soomaaliya waxay ku jirtaa kaalinta labaad ee ugu hooseysa caalamka ee miiska Transparency International ee musuqmaasuqa, taas oo dhalisay walaac ah in heshiiskani wiiqi karo isla-xisaabtanka.

“Khataraha musuqmaasuq waa kuwo si cad u muuqda qof kasta oo arrintan hore uga shaqeeyey,” ayuu yiri Wiilo Cabdulle Cusman, oo ah khabiir Soomaaliyeed oo ku takhasusay arrimaha dib-u-celinta muhaajiriinta.

Khubaro kale oo la tashiyo la sameeyey ayaa mashruuca ku tilmaamay “mid khatar sare leh” oo aan lahayn ujeedooyin cad iyo tilmaamayaal lagu cabbiro guusha.

“Marnaba ma ansixin lahayn maalgelin sidan ah,” ayuu yiri Mats Hårsmar oo ka tirsan Gudiga Khubarada Daraasadaha Gargaarka ee Sweden. “Lama hubo waxa dhab ahaan lagu xoojinayo xafiiska ra’iisul wasaaraha.”

Difaaca Dowladda Sweden

Benjamin Dousa, Wasiirka Iskaashiga Caalamiga ah ee Sweden, ayaa ku qirtay qoraal rasmi ah in dowladdiisu isku xirtay gargaarka iyo siyaasadda socdaalka si loo kordhiyo masaafurinta. Si kastaba, wuxuu ku adkeystay in Sida (Hay’adda Iskaashiga Caalamiga ah ee Sweden) iyo safaaradaha ay masuul ka yihiin fulinta gargaarka.

Hoggaanka Sida kama jawaabin si toos ah dhaliilaha mashruuca, balse waxay sheegeen in go’aanka lagu mariyey UNDP uu ahaa mid ka yimid dowladda. Ilo gudaha ah oo ka tirsan Sida ayaa u sheegay Ekot in mashruucan aan marnaba mudnaan heli lahayn haddii aysan jirin cadaadis ka yimid dowladda.

UNDP ayaa ku adkaysatay in mashruucu uu ku socda habraacyadooda caadiga ah ee fulinta. Xafiiska ra’iisul wasaaraha Soomaaliya weli kama jawaabin codsiyada faallo ee Ekot.