Washington (Dawan)- Dhowr jeer ayaa la isku dayay in la dilo madaxweynayaalka Mareykanka, iyada oo laga takhalusay 4 ka mid ah, halka kuwa kale uu soo gaaray dhaawac aan nafta dhaafsiin kadib markii la isku dayay in la dilo. Waxaa jira iyaguna qaar ay CIA-du ka hortagtay lana fashiliyay in la fuliyo dilkooda.

Madaxweynayaalkii Mareykanka ee la dilay
Madaxweynihii 16-aad Abraham Lincoln: Abraham Thomas Lincoln waxa uu ku dhashay gobolka Kentucky ee bariga Mareykanka sannadkii 1809-kii, wuxuuna ahaa madaxweynihii ugu horeeyay ee Mareykan ah ee la dilo.
Sannadkii 1832-kii, waxa uu u tartamay Golaha Guud ee Illinois isaga oo ka wakiil ahaa Xisbiga Whig Party oo markii dambe isu beddelay Xisbiga Jamhuuriga, isaga oo noqday musharraxa madaxtinimada ee xisbiga 1860-kii, wuxuuna noqday Madaxweynihii 16-aad ee Maraykanka.
Lincoln waxa lagu xasuustaa dagaalkii sokeeye ee soo celinta gobolladii koonfurta ee gooni-goosadka ahaa, mamnuuciddii addoonsiga iyo midayntii nidaamka bangiyada.
Lincoln waxaa lagu dilay masraxa Ford ee Washington sannadkii 1865-kii, xilli uu xaaskiisa la daawanayay riwaayad.
Waxaa la guda galay in lasoo qabto ninkii dilay oo lagu magacaabi jiray John Wilkes Booth iyo nin kale oo caawiye u ahaa, waana la dilay Booth kadib markii uu diiday inuu is dhiibo.
Madaxweynihii 20-aad ee James Garfield: James Abram Garfield waxa uu ku dhashay gobolka Ohio sannadkii 1831 kii. Waxa uu ka qayb qaatay dagaalkii sokeeye, ka dibna waxa loo doortay Golaha Wakiilada Mareykanka 1863-kii, isaga oo xildhibaan ahaa ilaa loo doortay madaxweyne 1880-kii.
Garfield waxaa lagu xabbadeeyay meel u dhow boosteejada tareenada ee Washington xilli uu ku sii jeeday New England sannadkii 1881-kii
Garfield waxa uu la jiifay dhawaaci soo gaaray in ka badan laba bilood isaga oo ugu dambayntii geeriyooday, wuxuuna madaxweyne ahaa kaliya lix bilood.
Charles Julius Guiteau oo ahaa ninkii toogtay madaxweynaha ayaa lagu xakumay dil taagasho, waxaana la daldalay sannadkii 1882
Madaxweynihii 25-aad William McKinley: William McKinley waxa uu ku dhashay gobolka Ohio sannadkii 1843 dii, wuxuuna muddo 14 sano ahaa xildhibaan kadibna waxa uu laba jeer madax ka noqday gobolka Ohio inta aan loo dooran madaxweyne sannadkii 1897.
McKinley waxaa lagu xasuustaa guushii uu ka soo hooyay dagaalkii Mareykanka iyo Spain
McKinley ayaa la dilay 1901-dii xilli uu ka qayb gelayay bandhig ka dhacayay New York. Ka dib markii uu khudbad jeediyay, wuxuu ku adkeystay inuu gacan qaado dadwayanaha.
Nin lagu magacaabo Leon Czolgosz ayaa toogtay madaxweynaha, waxaana lagu xakumay dil toogasho, isaga oo lagu dilay kursiga korontada.

Madaxweynihii 35-aad John Kennedy: John Fitzgerald Kennedy waxa uu ku dhashay magaalada Brooklyn ee Massachusetts 1917 , waxa uu ka mid ahaa ciidamada milatariga, wuxuuna ka qayb qaatay dagaalkii labaad ee aduunka.
Tartanka doorasahda ayuu la galay musharraxii Jamhuuriga Richard Nixon, waan ka guuleysayay sannadkii 1961.
Inkasta uu madaxweyne ahaa in ka yar saddex sano hadana waxaa lagu xasuustaa loolankii tartanka dayax gacmeedka iyo mareynta loolankii dhex maray Midowgii Sofiyeeti.
John Kennedy ayaa la dilay November 22, 1963, isagoo 46 jir ah, xilli uu booqanayay Dallas.
Madaxdii ka badbaaday isku day dil
Madaxweynihii 7-aad Andrew Jackson: Andrew Jackson waxa uu ku dhashay 1767 South Carolina, waxa uu ahaa ninkii ugu horreeyay ee ka soo jeeda Tennessee ee loo doorto Golaha Wakiilada, wuxuuna noqday geesi qaran markii uu Ingiriiska kaga adkaaday New Orleans 1812kii intii lagu jiray dagaalkii Madax-bannaanida.
Jackson wuxuu talada hayay 1829 ilaa 1837, iyada oo la isku dayay in la dilo sannadkii 1835.
Madaxweynihii 26-aad Theodore Roosevelt: Theodore Roosevelt waxa uu ku dhashay magaalada New York sannadkii 1858, waxa uuna Mareykanka ka noqday madaxweyne 1901-dii kadib markii la dilay William McKinley.
Waxaa lagu xasuustaa inuu dib u soo nooleeyay xisbigii Jamhuuriga oo qarka u saarnaa waayahaas inuu dabar go'o, wuxuuna ku guuleystay abaalmarinta nabadda ee Nobel 1906dii markii uu dhexdhexaadiyay dagaalkii Ruuska iyo Japan.
Sannadkii 1909-kii waxa uu isaga fadhiistay siyaasaadda kadib markii uu laba jeer noqday madaxweyne laakin waxa uu dib usoo rogaal celiyay sannadkii 1912. intii uu ololaha doorashada ku jiray magaalada Milwaukee, ayaa la toogtay inkasta uu ku badbaaday.
Madaxweynihii 32-aad ee Franklin Roosevelt: Franklin Roosevelt wuxuu ku dhashay New York, sannadkii 1882, wuxuuna ina-adeer la ahaa Madaxweyne Theodore Roosevelt.
Waxaa loo doortay madaxtinimada 1932, waxaana lagu xasuustaa inuu ka shaqeeyay dib u habeynta dhaqaalaha, beeraha, iyo warshadaha isaga oo shaqo abuur u sameeyay in ka badan 3 milyan oo dhallinyaro ah.
15-kii bishii Febraayo, 1933, Giuseppe Zangara ayaa shan xabbadood ku dhuftay Roosevelt xilli uu khudbad jeedinayay. Xabbadahaas waxaa ku dhintay duqii Chicago, Anton Cermak.

Madaxweynihii 33-aad Harry Truman: Harry Truman waxa uu ku dhashay Missouri 1884 ee. Wuxuu qabtay xilka madaxtinimada 12-kii Abriil, 1945, geeridii Roosevelt ka dib.
Truman waxaa lagu xasuustaa inuu ahaa madaxweynihii amray in bambooyinka atomikada lagu dhufto magaalooyinka Hiroshima iyo Nagasaki ee Japan iyo sidoo kale isku duba ridkii lagu aasaasay Qaramada Midoobay.
Truman ayaa ka badbaaday isku day dil bishii November 1950 markii laba nin oo hubaysan ay soo weerareen guri uu deganaa oo u dhawaa Aqalka Cad.
Mid ka mid ah raggii soo weeraray waxa uu ku dhintay is rasaaseynta halka kii kale oo lagu magacaabi jiray Oscar Calazo, lagu xakumay dil toogasho balse Truman ayaa xukunkaas ka qafiifiyay uguna bedelay xabsi daa'in, iyada oo la sii daayay 1979-kii xilligii Madaxweyne Jimmy Carter.

Madaxweynihii 37-aad Richard Nixon: Richard Milhouse Nixon waxa uu ku dhashay Yorba Linda, waxaana loo dooratay madaxweyne 1969-kii.
Waxa la isku dayey in la dilo laba jeer. Markii koowaad waxa ay ahayd sannadkii 1972, markii xabbad lagu furay. Markii labaadna waxa ay ahayd sannadkii 1974-kii, markii Sami Beck uu afduubtay diyaarad DC-9 ah, si uu ugu dhufto Aqalka Cad kadibna ku dilo Madaxweynaha, balse waa laga hortegay.

Madaxweynihii 38-aad ee Gerald Ford: Gerald Ford waxa uu ku dhashay Nebraska 1913-kii, waxaana loo magacaabay Madaxweyne Ku-xigeenka Mareykanka 1973-kii.
Waxaa madaxtinimada Mareykanka loo dhaariyay 9-kii August, 1974, laakin waxa uu ku sigtay in la dilo laba jeer muddo bil gudaheed ah. Labada jeer ba waxa isku dayay inay dilaan madaxweynaha laba haween.













